Hekayə

eEpik əsərin ən çevik, geniş yayılan janrlarındandır. Mir Cəlalın sözləri ilə desək: "Şifahi ədəbiyyatda nağıl nədirsə, yazılı ədəbiyyatda hekayə odur." Lakin nağıl ilə hekayəni eyniləşdirmək olmaz. Xalq nağıllarının ruhuna uyğun müəllif nağılları da vardır ki, buna ədəbiyyatşünaslıqda "ədəbi nağıllar" deyirlər. Uşaq ədəbiyyatı üçün daha xarakterik olan ədəbi nağıllar müəllif təxəyyülünün məhsuludur. Bu tipli əsərlərdə real həyat hadisələri müəllif məramının ifadəsinə kömək edən fantastik, xəyali, uydurma, romantik hadisələrlə qovuşuq şəkildədəir. Hətta ən adi ot, çiçək, yarpaq, ağac, heyvan da nağıl qəhrəmanı ola bilər. Ədəbi nağıllar nəsrlə də, nəzmlə də yazıla bilər. Nəzmlə yazılan ədəbi nağıllara mənzum nağıl deyilir. Hekayədə isə məzmun etibarilə real həyat hadisələri təsvir olunur. Hər hansı bir real insanın başına gələn xarakterik hadisə obrazların daxili dünyasını açmaq vasitəsinə çevrilir. Hekayə üçün qəhrəmanın bütün ömür yolunun, başına gələn əhvalatların hamısinın təsviri önəmli deyildir. Hər hansı bir xarakterik hadisə, epizod hekayərıin məmununu təşkil edə bilər. Məsələn, "Poçt qutusu" hekayəsində Novruzəlinin məktubu aparıb poçta atması qəhərəmanın həyatının adi bir epizodudur. Lakin qüdrətli qələm sahibi, kiçik hekayələr ustası Cəlil Məmmədquluzadə bu xarakterik epizod vasitəsi ilə öz qəhrəmanının məzlumluğunu, elmsizliyini,  sadəlövhlüyünü,  eyni zamanda mənəvi təmizliyini,  ağasına sədaqətini məharətlə açıb göstərə bilmişdir. Xarakterik hadisə uzun-uzadı təsvirləri, müəllif mülahizələrini arxa plana  keçirmişdir.Hekayə dünya ədəbiyyatında da aparıcı janrlardandır. Novella da hekayənin bir növüdür. Lakin novella üçün ən xarakterik bir cəhət vardır. Bu da ondan ibarətdir ki, novellada hadisələr gözlənilməz sonluqla bitir. XIV - XV əsriərdə İtaliyada yaranan bu janr tezliklə bütün dünya ədəbiyyatının apacı janrlarından birinə çevrilmişdir. İtaliya yazıçısı Bokkaççonun, fransız yazıçısı Mopassanın, türk ədibı Səbahəddin Alinin, Əziz Nesinin, rus yazıçısı Çexovun novellalrın geniş şöhrət qazanmışdır. Ə. Haqverdiyevin "Bomba" əsəri noveilanın gözəl, xarakterık nümunəsidir. Kisədən bomba əvəzinə qarpız çrxması incə yumor doğurur. Oçerk həcm etibarı ilə hekayəni xatırladır. Onun hekayədən əsas fərqi ondan ibarətdir ki, oçerkdə həyatda yaşayan konkret bir irısanın ömür yolundan söhbət açılır. Bu baxımdan oçerk bir növ sənədli hekayədir. Oçerkdə də bədiilik əsasdır. Lakin oçerk bədii əsərdən çox publisistik əsər hesab oluna bilər.